Door: Norbert Bakker, Partner B2Bsure BV – Risk & Insurance management adviseurs

Met de nieuwe “kamerbrief over voortgang uitwerking arbeidsmarktpakket” toont Minister van Sociale zaken en werkgelegenheid Karien van Gennip aan dat er vaart gemaakt wordt met de plannen voor de verplichte AOV.  

Het laat ook zien dat de verplichte AOV zo langzamerhand een oplossing lijkt voor vele problemen, een echt “1000 dingen doekje”. Hoe zat het ook alweer? 

Waarom komt de verplichte AOV er? 

Vooral omdat werkgevers- en werknemersorganisaties dat hebben afgesproken in het Pensioenakkoord (voor werknemers). Reden is de grote groep onverzekerde zelfstandigen die daardoor – naar mening van die organisaties – goedkoper kan werken en daardoor een oneerlijk concurrentievoordeel heeft ten opzichte van wel verzekerde werknemers.

Ook de Europese Unie maakt zich zorgen over de stijging van het aantal ZZP-ers en de beperkte sociale bescherming van deze groep. Prikkels om van deze groep gebruik te maken moet worden verminderd (aanpak schijnzelfstandigheid) en sociale bescherming moet worden bevorderd. 

Hiermee slaan werkgevers, werknemers en kabinet 4 vliegen in 1 klap: èn iedereen wordt verzekerd èn zelfstandigen hebben iets minder voordeel ten opzichte van werknemers èn het wordt minder aantrekkelijk om van loondienst over te stappen naar zelfstandigheid èn de Europese Unie is tevreden.

Waarom heeft de Minister nu haast? 

Vooral omdat de Europese Commissie die verplichte verzekering als voorwaarde stelt voor het krijgen van 4.7 miljard Euro uit het Corona-herstelfonds. Voorwaarde is dat er uiterlijk in 2025 wetgeving wordt aangenomen in Nederland voor invoering van de verplichte AOV. En dus heeft de Minister nu aangekondigd de plannen begin 2024 in te dienen, zodat ze na het zomerreces behandeld kunnen worden en er op tijd – in 2025 – wetgeving van kracht wordt.

Wanneer komt de verplichte AOV er?

Alle voortgangsbrieven over wetgeving in 2025 ten spijt valt de invoering niet te verwachten voor 2027, maar het zou ook zo maar 2029 kunnen worden. 

Wat is er straks verplicht verzekerd en wat gaat dat kosten? 

De verwachting is dat je straks via het UWV een verplichte basis arbeidsongeschiktheidsverzekering krijgt met:

• Een wachttijd van 1 jaar
• Een uitkering van 100% van het wettelijke minimumloon bij volledige arbeidsongeschiktheid (maar nooit meer dan 70% van het laatst verdiende inkomen/winst uit onderneming)
• Bij blijvende arbeidsongeschiktheid wordt uitgekeerd tot datum AOW
• Beoordeling mate van arbeidsongeschiktheid niet op het eigen beroep maar op restverdiencapaciteit in alle (dus ook andere) beroepen
• Een premie van circa 80% van de (tot 143% van het minimumloon gemaximeerde) winst, met een maximumpremie van +/- €2.800,00 per jaar. 

Voor wie is de verplichte AOV?

Hier komt de nieuwe voortgangsbrief met een kleine verrassing: er wordt nu gesproken over alle ondernemers voor de inkomstenbelasting inclusief de meewerkende echtgeno(o)te.

Dat betekent dat iedereen die als zelfstandige werkt vanuit een BV en voldoet aan de regeling aanwijzing DGA (lang verhaal kort: je kunt je eigen ontslag tegenhouden), in deze nieuwe plannen niet deel hoeft te nemen. 

Iedereen die “resultaatgenieter” is  (geen winst uit onderneming heeft maar Resultaat uit overige werkzaamheden” ) hoeft ook niet deel te nemen aan deze regeling. Dat kan vooral voor part time ondernemers naast loondienst nog een optie zijn als (70% van) het loondienstinkomen genoeg is bij ziekte en arbeidsongeschiktheid.

In tegenstelling tot eerdere plannen doet het wel of niet hebben van personeel als IB ondernemer niet meer ter zake, net als het gedeeltelijk in loondienst zijn, overige inkomsten (uit o.a. verhuur) of genoeg vermogen hebben: dat zijn allemaal geen redenen om niet mee te hoeven doen. Aanname is dat er nog wel een vrijstelling komt voor agrarische beroepen.

Een BV is dus een legitieme ontwijkmethode voor de verplichte verzekering ?

Ja, maar als je geen andere goede redenen hebt om over te stappen naar een BV zijn de kosten van die BV + verlies van fiscale voordelen (zelfs als die verder afgebouwd worden) al snel een veelvoud van de kosten van de verplichte AOV. Weet dus waar je aan begint en pas op voor aanbieders van BV-knutselconstructies. 

Wat is de “Opt out” regeling

Opt-out is een regeling voor mensen die al een AOV hebben en deze willen houden. Of ondernemers die nog geen AOV hebben maar liever kiezen voor een private AOV via een verzekeraar dan de dekking via UWV.

Dat doen ze o.a. omdat de dekking ruimer is (bijvoorbeeld beoordeling op eigen beroep), het verzekerde bedrag hoger is en de dienstverlening van de verzekeraar royaler. Bovendien heb je bij je AOV ook de hulp van je adviseur bij wijzigingen en bij onverhoopte arbeidsongeschiktheid. 

Wie gebruik maakt van de opt-out regeling hoeft niet deel te nemen aan de verplichte AOV en houdt zijn/haar eigen bestaande verzekering. Maar de Minister stelt wel een paar voorwaarden aan de opt-out:

• De premie van de eigen AOV moet minimaal gelijk zijn aan de premie van de verplichte verzekering. Dat houdt in: als de verplichte AOV €2.000,00 kost dan moet de eigen AOV ook minimaal hetzelfde bedrag kosten. Daarbij mag de eigen AOV wel veel ruimer zijn. Bijvoorbeeld een hoger verzekerd bedrag. 
• De dekking van de eigen AOV moet minimaal gelijkwaardig zijn aan de verplichte verzekering. Hier zitten een paar stevige adders onder het gras: 
  1. De verplichte AOV keert uit tot de variabele AOW-leeftijd, de meeste private AOV's doen dat nog niet. De dekkingen moeten dus daarop worden aangepast;
  2. Dekkingen die veel lagere eindleeftijd kennen (bijv. zware beroepen of bewuste eigen keuze) zijn niet gelijkwaardig;
  3. Dekkingen die niet alle oorzaken verzekeren (bijvoorbeeld ex. psyche dekkingen, ernstige ziektes en ongevallenvarianten) zijn niet gelijkwaardig; 
  4. Verzekeringen met 1 of meer overeengekomen uitsluitingen of uitkeringsbeperkingen zijn niet gelijkwaardig.

De opt-out regeling is dus niet op iedereen van toepassing. 

Welke zelfstandige heeft voordeel van de verplichte AOV?

Het wordt in de discussie over de verplichte AOV nog wel eens vergeten, maar er is ook een (grote) groep ondernemers dat baat heeft bij een verplichte verzekering tegen een betaalbaar solidariteitstarief.

Dat betreft dan ondernemer die zich nu wel willen verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid maar dat niet kunnen vanwege:

• leeftijd
• Medisch verleden en/of bestaande klachten
• Lagere maximale eindleeftijd (met name zware beroepen)
• Hoge kosten (met name zware beroepen)

Is het handig of verstandig om te wachten op de verplichte AOV?

Als je nu verzekerd bent en je overweegt om je dekking te stoppen of drastisch te versoberen (bijvoorbeeld door de eindleeftijd te verlagen), dan zou ik nog zeker wachten totdat de spelregels van de opt-out bekend zijn.

Ook een overstap naar crowdsurance of schenkkringen die uitkeren tot 68 of AOW-leeftijd in plaats van een AOV raad ik af totdat de wetgeving meer duidelijk is: crowdsurance is géén verzekering en voldoet daarom niet aan de eventuele voorwaarden van een opt-out.

Maar ben je nu nog niet verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid, dan raad ik je vooral aan niet te wachten op de verplichte AOV. 4 tot 6 jaar onverzekerd rondlopen is onverstandig en met de opt-out krijg je mogelijk een (véél) betere dekking voor dezelfde prijs.

Samenvattend 

• De verplichte AOV gaat er komen, naar verwachting tussen 2027 en 2029;
• Iedere ondernemer voor de inkomstenbelasting is verplicht verzekerd, tenzij je al een private AOV hebt (of er een afsluit) die voldoet aan de voorwaarden van de opt-out regeling;
• Het wel of niet hebben van personeel doet niet (meer) ter zake voor de verplichting;
• Ben je nog niet verzekerd maar wel verzekerbaar, dan is het wachten op de verplichte AOV echt onverstandig: sluit liever alsnog nu een AOV af. 

Blijft het hierbij of komen er toch nog wijzigingen? Ik ben benieuwd wat zelfstandigen van deze plannen vinden en er nog ruimte is voor verbetering.

Norbert Bakker,

Specialist arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en -voorzieningen bij B2Bsure

Bestuurslid RADI AOV

Ben je geïnteresseerd in een AOV? We helpen je graag verder. 

Voor verdere vragen over dit onderwerp of over de verzekeringen, bel ons gerust voor een advies, 033-7600850.